อิทธิพลของครอบครัวและศาสนาต่อการมีส่วนร่วมของประชาชนในงานส่งเสริมสันติภาพในกรุงเทพมหานคร

Abstract

การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ที่มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะ การอบรมเลี้ยงดู สัมพันธภาพในครอบครัว และระดับความเชื่อความศรัทธาและการปฏิบัติตาม หลักศาสนาที่ส่งผลต่อการมีส่วนสนับสนุนบุคคลให้เข้าร่วมกิจกรรมส่งเสริมสันติภาพ ศึกษา ลักษณะและระดับของการมีส่วนร่วมที่ก่อให้เกิดความพึงพอใจในการเข้าร่วมกิจกรรมส่งเสริม สันติภาพ รวมทั้งศึกษาลักษณะและระดับความมีสำนึกในการมีส่วนร่วมในกิจกรรมส่งเสริมสันติภาพ โดยใช้กลุ่มตัวอย่างจากผู้ที่มีประสบการณ์เข้าร่วมกิจกรรมที่ส่งเสริมสันติภาพในช่วงปี ๒๕๔๖ - ๒๕๔๓ ในเขตกรุงเทพมหานคร จำนวน ๑๒๒ คน และศึกษาเชิงคุณภาพ โดยการ สัมภาษณ์ระดับลึกกลุ่มตัวอย่าง ๓ คน ซึ่งเป็นสมาชิกกลุ่มศาสนิกชนชาวไทยเพื่อสันติภาพ วิธีการเก็บข้อมูลโดยการค้นคว้าจากเอกสารและเก็บข้อมูลภาคสนาม โดยใช้แบบสอบถาม เพื่อให้ได้ข้อมูลเชิงปริมาณ และการสัมภาษณ์เพื่อให้ได้ข้อมูลเชิงคุณภาพ ประกอบการสังเกตแบบ มีส่วนร่วมเพื่อใช้ในการวิเคราะห์ ข้อมูลเชิงปริมาณได้นำมาวิเคราะห์โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทาง สถิติเพื่อการวิจัยทางสังคมศาสตร์ (SPSS) ค่าทางสถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์มีค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระและตัวแปรตามโดยใช้สถิติ วิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบปกติ และทำตารางไขว้ กำหนดค่านัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ ๐๕ ผลการศึกษา พบว่า ผู้ที่มีส่วนร่วมในงานส่งเสริมสันติภาพส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงมากกว่า เพศชายมีอายุระหว่าง ๒๐-๒๕ ปี การศึกษาระดับปริญญาตรี ส่วนใหญ่ได้รับการอบรมเลี้ยงดูแบบ รักสนับสนุนและแบบให้พึ่งตนเองเร็ว สัมพันธภาพในครอบครัวมีการให้ความไว้วางใจและให้ อภัยต่อกันมาก ด้านความเชื่อและการปฏิบัติตามหลักศาสนามีค่าเฉลี่ยในระดับมาก เช่นเดียวกับค่า เฉลี่ยของความพึงพอใจในการเข้าร่วมกิจกรรม ส่งเสริมสันติภาพ ลักษณะการมีส่วนร่วมส่วนใหญ่ จะเป็นผู้เข้าร่วมกิจกรรมเข้าร่วมการประชุมและเป็นคณะทำงาน ตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมในงานส่งเสริมสันติภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ ระดับ .๐๕ มีจำนวน ๒๒ ตัวแปร ได้แก่ ความเชื่อและการปฏิบัติตามหลักศาสนา และความพึงพอใจ ต่อการมีส่วนร่วมในด้านบทบาทหน้าที่ที่ได้รับ ที่ระดับ .๐๐๑ มี ๑ ตัวแปร ได้แก่ ความพึงพอใจต่อ การมีส่วนร่วมในด้านการมีส่วนร่วมในกระบวนการดำเนินงาน ในการศึกษาเชิงคุณภาพ ด้านสำนึกการมีส่วนร่วมในงานส่งเสริมสันติภาพ โดยการ สัมภาษณ์แนวลึก พบว่า มีปัจจัยที่เกิดจากมิติ ๒ มิติคือ มิติที่เกิดจากปัจจัยภายนอก ได้แก่ การมีทัศนคติที่ดีต่อการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งด้วยสันติวิธี การเกิดความตระหนักต่อปัญหาความ รุนแรงที่เกิดขึ้น และความเป็นมิตรที่ดีต่อกันในกลุ่ม ส่วนมิติที่เกิดจากปัจจัยภายใน ได้แก่ ความต้องการสันติภาพในระดับที่กว้างเกินกว่าระดับปัจเจก คือความต้องการเห็นสังคมโดยรวมมี สันติภาพ ความศรัทธาและความเชื่อ ที่นำมาปฏิบัติในชีวิตจริง และการให้ความหมายของคุณค่า บางอย่างใหม่ ได้แก่ ความหมายของการทำบุญ ความหมายของความเมตตา และความหมายของ ต้นเหตุที่ก่อความขัดแย้ง ข้อเสนอแนะจากข้อค้นพบ คือ การมีส่วนร่วมที่จะสร้างความพึงพอใจให้ผู้ที่เข้ามาร่วม กิจกรรมประเด็นที่สำคัญคือการมีส่วนร่วมในระดับแนวราบ นั่นคือ มีการกระจายอำนาจการตัดสิน ใจและการรับรู้ที่เท่ากัน มีความเสมอภาค และสำหรับในงานส่งเสริมสันติภาพ มิติที่น่าให้ความ สนใจ คือ มิติทางด้านศาสนา เพราะหลักการของศาสนามุ่งเน้นการอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข อันเป็น พื้นฐานของสันติภาพที่แท้จริง และการมีมิติทางด้านศาสนาทำให้เกิดพลังที่มาจากภายใน ซึ่งมี ความลึกและมั่นคงกว่าในด้านประสบการณ์การเรียนรู้ อีกทั้งการสร้างจิตสำนึก โดยการเรียนรู้และ เข้าใจปัญหาพื้นฐานจะมีส่วนช่วยให้เกิดความต่อเนื่องในการทำงานด้านสันติภาพในระดับยาวนาน