การสร้างและทดลองใช้คู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตัวเองสำหรับเด็กพิการทางสมอง : สถานสงเคราะห์เด็กพิการทางสมองและปัญญา (หญิง)

Abstract

การศึกษาเรื่อง การสร้างและการทดลองใช้คู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมอง : สถานสงเคราะห์เด็กพิการทางสมองและปัญญา (หญิง) มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างคู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมอง และทดลองใช้คู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมองกับเด็กพิการทางสมองในสถานสงเคราะห์เด็กพิการทางสมองและปัญญา (หญิง) ตำบลบางตลาด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี ที่มีระดับสติปัญญ 35-49 หรือประเภทปัญญาอ่อนขนาดปานกลาง จำนวน 5 คน เพื่อประเมินผลการใช้คู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมอง เลือกศึกษา 3 ทักษะ เรื่องการแปรงฟัน การอาบน้ำ และการสระผมผลการศึกษาพบว่า การสร้างคู่มือพัฒนาทักษะสำหรับเด็กพิการทางสมอง ที่มีระดับสติปัญญา 35-49 หรือประเภทปัญญาอ่อนขนาดปานกลาง เนื้อหาและภาพประกอบต้องเหมาะสมกับสติปัญญาความสามารถและประสบการณ์ ความรู้ความเข้าใจของเด็กพิการทางสมอง วิธีเขียน ภาษาที่ใช้เป็นภาษาที่เด็กใช้และเข้าใจได้โดยง่าย คำบรรยายต้องมีน้อย ภาพควรเป็นภาพสี สดใส ชัดเจน สีของภาพควรสมจริง เพราะจะทำให้เด็กพิการทางสมองเรียนรู้ไปด้วย จุดอ่อนของคู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมอง เรื่อง การอาบน้ำ และการสระผม ขั้นที่ 1 เตรียมอุปกรณ์ ภาพวาดผ้าเช็ดตัวไม่สามารถทำให้เด็กเข้าใจความหมายของรูปได้ ส่งผลให้การทดลองขั้นเตรียมอุปกรณ์เด็กพิการทางสมองไม่สามารถปฏิบัตตามได้การทดลองใช้คู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมอง พบว่า เรื่องการอาบน้ำ ก่อนการทดลองใช้คู่มือ เด็กทั้ง 5 คน มีคะแนนจากการประเมินอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองได้พอใช้ ผลการทดลองระยะสุดท้ายพบว่า คะแนนจากการประเมินของเด็กทั้ง 5 คนอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองได้ดี เรื่องการแปรงฟัน ก่อนการทดลองใช้คู่มือ เด็กทั้ง 4 คน ได้คะแนนจากการประเมินอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองไม่ได้ ยกเว้นเด็กคนที่ 3 ได้คะแนนจากการประเมินอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองได้พอใช้ ผลการทดลองระยะสุดท้ายพบว่า เด็กทั้ง 5 คนได้คะแนนจากการประเมินอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองได้ดี เรื่อง การสระผม ก่อนการทดลองใช้คู่มือ เด็กคนที่ 2,3 และ 5 มีคะแนนจากการประเมินอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองได้พอใช้ หลังจากการทดลองระยะแรกพบว่าเด็กทั้ง 5 คน มีคะแนนจากการประเมินอยู่ในระดับช่วยเหลือตนเองได้ดีดังนั้น จึงสรุปได้ว่า คู่มือพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองสำหรับเด็กพิการทางสมองที่สร้างอย่างเหมาะสม สามารถพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองในกิจวัตรประจำวันของเด็กพิการทางสมองและปัญญาในสถานสงเคราะห์ได้ โดยต้องฝึกอย่างน้อยวันเว้นวันเป็นเวลา 3 อาทิตย์ เด็กพิการทางสมองจึงจะสามารถเรียนรู้ทักษะการช่วยเหลือตนเองได้ดีข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งนี้ในด้านนโยบาย รัฐบาลควรกำหนดนโยบายหรือแนวทางในการจัดสวัสดิการหรือบริการ ให้เด็กพิการทางสมองและปัญญา หรือเด็กด้อยโอกาสกลุ่มอื่น ๆ โดยมุ่งเน้นการพัฒนาทักษะการช่วยเหลือตนเองในชีวิตประจำวันทุก ๆ ด้านให้เท่าเทียมหรือมากกว่าการสงเคราะห์ด้านปัจจัยสี่เพียงอย่างเดียว ในระดับผู้ปฏิบัติ เด็กพิการทางสมองและปัญญาทุกคนสามารถพัฒนาได้ ดังนั้นเจ้าหน้าที่ พี่เลี้ยง หรือผู้ที่เกี่ยวข้อง ควรเปิดโอกาสให้เด็กได้เรียนรู้ทักษะต่าง ๆ ด้วยตนเอง เพื่อเกิดการเรียนรู้ ช่วยลดภาระในการดูแลเด็ก ต้องมีพี่เลี้ยงเพียงพอกับเด็ก ให้เกิดความใกล้ชิดในการฝึกทักษะต่าง ๆ กับเด็กพิการทางสมองและปัญญา และในการใช้คู่มือสำหรับเด็กพิการทางสมองและปัญญา ชุดทักษะการช่วยเหลือตนเองไม่ได้ใช้เฉพาะเด็กในสถานสงเคราะห์เท่านั้น อาจจำมาใช้กับเด็กพิการทางสมองที่อยู่กับครอบครัวได้เช่นเดียวกัน สำหรับสถานสงเคราะห์ควรมีการพัฒนาคู่มือสำหรับเด็กพิการทางสมองและปัญญาให้สมบูรณ์ครบทุกด้านของเด็กพิการ เพื่อนำไปใช้ในการพัฒนาการดำรงชีวิตประจำวันต่อไป และควรมีการปรับใช้และพัฒนาการฝึกให้เหมาะสมกับศักยภาพของเด็กพิการทางสมองและปัญญาที่มีความแตกต่างกัน