แนวทางการส่งเสริมชุมชนปลอดขยะบ้านหัวช้าง ตำบลยางน้อย อำเภอโกสุมพิสัย จังหวัดมหาสารคาม

Abstract

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาแหล่งที่มาของขยะและประเภทขยะที่เกิดขึ้นในชุมชนเพื่อศึกษาเจคติต่อการกำจัดขยะของคนในชุมชน เพื่อศึกษาพฤติกรรมการกำจัดขยะของคนในชุมชน และเพื่อศึกษากระบวนการดำเนินงานและแนวทางส่งเสริมชุมชนให้ปลอดขยะ การเก็บรวบรวมข้อมูลใช้แบบสอบถามหัวหน้าครัวเรือน จำนวน 105 ครัวเรือน และใช้แบบสัมภาษณ์ผู้บริหารท้องถิ่นและผู้อำนวยการกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม องค์การบริหารส่วนตำบลยางน้อย ผลการวิจัย พบว่า ประเภทขยะที่พบมากที่สุดในครัวเรือน คือ เศษอาหาร เศษพืชผัก ที่เกิดจากการอุปโภคบริโภคของคนในครัวเรือนและแหล่งที่มาของขยะ คือ มาจากครัวเรือนและการซื้อของตลาด เช่น ถุงพลาสติก กล่อมโฟมใส่อาหาร เจตคติในการกำจัดขยะมูลฝอยในครัวเรือนอยู่ในระดับดี และหัวหน้าครัวเรือนที่มีเพศแตกต่างกัน มีเจตคติในการกำจัดขยะมูลฝอยในครัวเรือนที่ไม่แตกต่างกันและด้านพฤติกรรมในการกำจัดขยะในครัวเรือน อยู่ในระดับมากที่สุด คือ เคยร่วมรณรงค์เพื่อสร้างจิตสำนึกให้คนในหมู่บ้านช่วยกันคัดแยกขยะก่อนทิ้ง หัวหน้าครัวเรือนที่มีเพศแตกต่างกัน มีพฤติกรรมในการกำขัดขยะมูลฝอยในครัวเรือนนที่ไม่แตกต่างกัน กระบวนการส่งเสริมให้ชุมชนปลอดขยะอย่างยั่งยืนขององค์การบริหารส่วนตำบลยางน้อย มีการวางระบบในการกำจัดขยะ 3 ขั้นตอน โดยเริ่มจากต้นทาง กลางทาง และปลายทาง มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมการคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง ภายใต้หลัก 3Rs ได้แก่ Reduce (คิดก่อนใช้) Reuse (การใช้ซ้ำ) Recycle (นำกลับมาใช้ใหม่) และให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะในพื้นที่ตลอดจนให้มีการบังคับใช้กฎหมายมีการออกข้อบัญญัติตำบลด้านการจัดการขยะมูลฝอยจากแหล่งกำเนิด มีการตรวจสอบและดำเนินการทางกฎหมายแก่ผู้ลักลอบทิ้งขยะ ข้อเสนอแนะจากการวิจัยครั้งนี้ ในระดับนโยบายควรส่งเสริมให้ประชาชนในชุมชนได้มีส่วนร่วมในการจัดทำร่างข้อบัญญัติตำบลเกี่ยวกับการรักษาความสะอาดในชุมชนให้มากยิ่งขึ้น เพื่อนำไปสู่ความยั่งยืน ข้อเสนอแนะระดับปฏิบัติการควรสนับสนุนให้ภาคประชาชนทุกกลุ่มวัยเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการขยะในพื้นที่ เช่น เด็ก เยาวชน ผู้สูงอายุ ฯลฯ เพื่อให้เกิดการบริหารจัดการขยะครบวงจรในพื้นที่และส่งผลต่อการขับเคลื่อนงานการพัฒนาท้องถิ่นในอนาคตต่อไป ข้อเสนอแนะวิชาการควรมีการวิจัยถึงการมีส่วนร่วมของชุมชนในการกำจัดขยะมูลฝอยที่ส่งผลให้เกิดความยั่งยืนของชุมชนได้ทั้ง 3 มิติ ได้แก่สิ่งแวดล้อม สังคมและเศรษฐกิจ

The objectives of this study were 1) to find out sources of waste; 2) to study waste disposal attitude of people in community; 3) to study waste disposal behaviors of people in community; and 4) to study the procedure and promotion of zero waste in community. Collecting data was using questionnaire from 105 head of households and interview Chief Executive of the SAO and the Director of Public Health and Environment in Yangnoi Sub-district. The study revealed that the most type of waste was garbage which were from consume in household and market for example plastic bag and Styrofoam food packaging. The attitude of solid waste management in household was in good level. Sex differences of head of household for the attitude and behavior of solid waste management were similar. The promotion procedure of sustainable zero waste in Yangnoi Sub-district has 3 steps; source, secondary and destination. There is waste segregation campaign at waste source according to the principles of the 3Rs; Reduce, Reuse and Recycle. All sectors in the community participate in the solid waste management. Importantly, there is the implementation of law in the district about solid waste management from the sources. Moreover, there is examination and legal proceedings for illegal dumping. The study suggested that people should be more participated in the implementation of law in order to achieve the sustainable zero waste. The suggestion in practice level was that people of all ages; elderly people, youth and children should be supported to participate in solid waste management in order that it will be complete management in all area and for the local development in the future. For the academic suggestion, community participation should be researched for sustainable solid waste management in 3 parts; environment economy and socialization.