การตรวจหาเชื้อ Cryptococcus neoformans จากมูลนกพิราชและนกเขาในบริเวณวัดและที่อยู่อาศัย จากบางพื้นที่ของกรุงเทพฯ และปริมณฑล

Abstract

Cryptococcosis เป็นโรคติดเชื้อยีสต์ Cryptococcus neoformans พบได้บ่อยในกลุ่มผู้ปวยภูมิคุ้มกันบกพร่อง โดยการหายใจสูดเอาสปอร์ของเชื้อเข้าไป ถิ่นที่อยู่ในธรรมชาติของเชื้อเป็นมูลสัตว์ปีกจำนวนนกเขา และนกพิราบ จึงอาจพบเชื้อได้ตามบริเวณที่มีการทับถมกันของมูลนกในที่อยู่อาศัย รวมถึงพื้นที่สาธารณะทั่วไป งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจหาเชื้อ Cryptococcus neoformans จากมูลนก โดยเก็บมูลนกพิราบและนกเข้าที่ทับถมกันตามบริเวณวัดหรือที่อยู่อาศัยในท้องที่กรุงเทพฯ และปริมณฑล จำนวน 44 ตัวอย่าง แบ่งเป็นจากวัด 36 ตัวอย่าง จากบ้านที่มีคนอยู่อาศัยจำนวน 8 ตัวอย่างมาเพาะเลี้ยงบนอาหาร Sabouraud dextrose agar ที่ผสมยาคลอแรมฟีนิคอล ตรวจพิสูจน์เชื้อด้วยการดูลักษณะโคโลนี การย้อมหมึกอินเดีย และการทดสอบทางชีวเคมี ผลพบเชื้อ C. neoformans จากมูลนก 10 ตัวอย่าง (ร้อยละ 22.7) จำแนกเป็นตัวอย่างที่ได้จากวัดร้อยละ 22.2 (8/36) และจากบ้านร้อยละ 25 (2/8) สรุปว่าสามารถตรวจพบเชื้อ C. neoformans ได้จากมูลนกที่ทับถมกัน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงควรวางแผนป้องกันและควบคุมเชื้อนี้ โดยให้ความรู้กับประชาชนเกี่ยวกับการป้องกันการทำรังของนก และการกำจัดมูลนกบริเวณที่อยู่อาศัยและวัด

Cryptococcosis is a yeast infection found commonly in immune deficient patients inhaling spores of the pathogen. Dove and pigeon droppings is the natural habitat of this pathogen. Therefore, it can be found in an area covered with deposits including houses and public areas. This research aimed to detect Cryptococcus neoformans from bird feces. The samples were collected from pigeon and dove droppings deposited at temple ground and community residential areas in Bangkok and its suburbs. A total of 44 samples were collected from 36 temples and 8 residential areas. Samples were cultured on Sabouraud dextrose agar containing chloramphenicol. Identification was based on colony formation and characteristics, India ink staining, and biochemical tests. Result revealed that C. neoformans was found in 10 samples total (22.7%), while 22.2% (8/36) of temples, and 25% (2/8) of residential areas tested positive for the pathogen. Based on these results, it is recommended that C. neoformans prevention and control strategies incorporate education of the public about bird nesting prevention and regular bird guano removal around temples and residential areas.