การศึกษาสัมพันธภาพของผู้สูงอายุกับบุคคลอื่น : ศึกษาเฉพาะผู้สูงอายุในจังหวัดระยอง

Abstract

การศึกษาสัมพันธภาพของผู้สูงอายุกับบุคคลอื่น มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสัมพันธภาพของผู้สูงอายุกับบุคคลในวัยอื่นและวัยเดียวกันของผู้สูงอายุทั้งในเขตเมืองและในชนบท และ 2. เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพของผู้สูงอายุกับบุคคลอื่น กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือกลุ่มผู้สูงอายุในจังหวัดระยอง และการศึกษาครั้งนี้ ผลการศึกษาวิจัย พบว่ากลุ่มตัวอย่างเป็นเพศชาย ร้อยละ 49.7 และเพศหญิง 50.3 ส่วนใหญ่มีอายุอยู่ระหว่าง 60 - 69 ปี ร้อยละ 68.0 มีสถานภาพสมรส ร้อยละ 46.3 ส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษา ร้อยละ 49.3 มีรายได้ระหว่าง 2,001 - 4,000 บาท ร้อยละ 48.9 และมีรายได้มาจากลูกหลานร้อยละ 59.7 กลุ่ม ตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุมีสุขภาพไม่แข็งแรงร้อยละ 59.7 โดยมีโรคประจำตัวร้อยละ 61.3 และมีที่อยู่อาศัย อยู่ในเขตเมืองร้อยละ 67.7 ในการศึกษาสัมพันธภาพของผู้สูงอายุกับบุคคลอื่น พบว่า ผู้สูงอายุมีสัมพันธภาพกับครอบครัวสูง ที่สุด รองลงมา คือ สัมพันธภาพกับเครือญาติ วัด/ศาสนสถาน บุคคลอื่นในชุมชน เช่น กำนัน พยาบาล ฯลฯ กับเพื่อนบ้านเพื่อนสนิท และที่มีสัมพันธภาพต่ำสุด คือ กับชมรม/สมาคม ผลการศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพในครอบครัว พบว่า 1.ด้านครอบครัวของผู้สูงอายุ ปัจจัยด้านอายุ ลักษณะที่อยู่อาศัย รายได้ มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพในครอบครัว 2) ด้านเครือญาติของ ผู้สูงอายุ ปัจจัยด้านภาวะสุขภาพ มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพกับเครือญาติ 3) ด้านเพื่อนบ้านเพื่อนสนิท ของผู้สูงอายุ ปัจจัยด้านลักษณะชุมชนที่อยู่อาศัย อายุ สุขภาพกาย มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพกับเพื่อน บ้าน เพื่อนสนิท 4) ด้านบุคคลในชุมชนของผู้สูงอายุ ปัจจัยด้านระดับการศึกษาและอายุ มีอิทธิพลต่อ สัมพันธภาพกับบุคคลในชุมชน 5) ชมรม/สมาคมของผู้สูงอายุ ปัจจัยด้านรายได้เฉลี่ยต่อเดือน ลักษณะชุมชนที่อยู่อาศัย และสถานภาพสมรส มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพกับชุมชนและสมาคม 6) ด้านวัดและศาสนสถาน ปัจจัยด้านสุขภาพกาย ระดับการศึกษา เพศ ลักษณะชุมชนที่อยู่อาศัย สถานภาพสมรส มีอิทธิพลต่อสัมพันธภาพกับวัดและศาสนสถาน ผลการวิจัยนำมาสู่ข้อเสนอแนะให้กับผู้สูงอายุ คือ 1) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการดูแลผู้สูงอายุ ควรให้ความสำคัญและใส่ใจกับผู้สูงอายุในทุกระดับช่วงวัย โดยเฉพาะกับผู้สูงอายุที่มีอายุมาก เพื่อที่ผู้สูงอายุที่มีอายุมากจะได้มีสัมพันธภาพกับบุคคลอื่นได้เป็นอย่างดี ไม่รู้สึกว่าถูกทอดทิ้ง โดดเดี่ยวหรือไร้คุณค่าในชีวิต 2) หน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน ควรมีการส่งเสริมในด้านสุขภาพทั้งที่เกี่ยวกับสุขภาพกายและสุขภาพจิต โดยมีทั้งวิธีการป้องกัน การบำบัดรักษา การฟื้นฟูและการให้คำแนะนำผู้สูง อายุ เพื่อที่ผู้สูงอายุจะได้รู้สึกว่าตนเองยังมีความสามารถในการทำประโยชน์ให้กับสังคมได้อยู่ ซึ่งอย่างน้อยก็สามารถดูแลตัวเองได้โดยไม่เป็นภาระของสังคมและคนรอบข้าง 3) หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับงาน ผู้สูงอายุ ควรมีการจัดโครงการสวัสดิการสังคมที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุในแต่ละลักษณะชุมชนที่แตกต่างกัน เช่น ผู้สูงอายุที่อยู่ในเขตเมืองกับผู้สูงอายุที่อยู่ในเขตชนบท น่าจะมีกิจกรรมอย่างเดียวกันได้ ถ้ามี โครงการที่สามารถเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายอย่างชัดเจน เช่น การไปวัดทำบุญตักบาตรร่วมกัน เป็นต้น