การศึกษาทำให้คนพิการรู้เท่าทันต่อและไม่ตกเป็นเหยื่อของผู้แสวงประโยชน์โดยมิชอบ หรือการถูกเลือกปฏิบัติโดยเฉพาะอย่างยิ่งจากเจ้าหน้าที่ของรัฐ ผู้นำคนพิการรุ่นบุกเบิกจึงขับเคลื่อนสิทธิด้านการศึกษาเป็นลำดับต้นๆ บทความนี้ผู้เขียนนำเสนอจุดเริ่มต้นของการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ และการเริ่มขับเคลื่อนสิทธิโดยผู้นำคนพิการตั้งแต่ช่วงปี 2533 ถึงช่วงก่อนการรัฐประหารในปี 2557 นำเสนอในเชิงประวัติศาสตร์ โดยสัมภาษณ์คนพิการที่เป็นแกนนำในการขับเคลื่อน สอบทานด้วยเอกสารทางประวัติศาสตร์ เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาเรื่องการเมืองภาคพลเมืองของคนพิการในการทำสิทธิคนพิการให้เป็นจริง ผู้นำคนพิการเป็นพลเมืองที่กระตือรือร้น มุ่งใช้อำนาจทางการเมืองเพื่อทำสิทธิด้านการศึกษาคนพิการให้เป็นจริง โดยเจรจาและโน้มน้าวโดยตรงกับนักการเมืองผู้กำหนดนโยบาย มีส่วนร่วมอย่างใกล้ชิดกับข้าราชการด้วยความทุ่มเทเสียสละ และร่วมกันพัฒนาข้อเสนอระบบโครงสร้างและกลไกการจัดการศึกษา อีกประการหนึ่งคือผู้นำคนพิการได้เข้าสู่อำนาจทางการเมืองด้วยตนเอง
Early leaders of the disability rights movement in Thailand have constantly set as a high priority the education of people with Disabilities (PWD). Without a proper and recognized education PWD will continue to be discriminated against and taken advantage of in society. This article as part of a dissertation title Civil Politics of Persons with Disabilities to Make Their Rights a Reality, presents a history of the disability movement in Thailand to promote equal education from 1990 to 2014. It uses a historical approach by interviewed leaders of the PWD community who have played a major role in the movement and review by historical documents. The study shows leaders with disability are active members of the community. They have engaged with those in power to for the educational rights for all PWD’s. The movement has negotiated and lobbied directly with politicians, local and national, who are responsible for education policy. Leaders with disabilities also devoted themselves to work in a political position to work for change.
