สัญญะทางนิเวศที่สื่อความหมายทางวัฒนธรรมในวรรณกรรมของ อาไหล (A Lai) ช่วงปี พ.ศ. 2550-2565

Abstract

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสัญญะทางนิเวศที่สื่อความหมายทางวัฒนธรรมในวรรณกรรมของ อาไหล (A Lai) ช่วงปี พ.ศ. 2550-2565 ผู้วิจัยได้นําแนวคิดที่เกี่ยวกับสัญญะและนิเวศวิทยาวัฒนธรรมมาใช้เป็นแนวทางในการวิเคราะห์และเสนอผลการศึกษาด้วยวิธีการพรรณนาวิเคราะห์ผลการศึกษาพบว่า สัญญะทางนิเวศที่สื่อความหมายทางวัฒนธรรมใน 3 มิติ ได้แก่ 1) มิติความเชื่อ ไฟไหม้เป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงความเชื่อที่เกี่ยวกับเทพในธรรมชาติ ผีป่าผีดอย และเป็ดทองเทพผู้พิทักษ์ ถั่งเช่าเป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงความเชื่อที่เกี่ยวกับผีป่าผีดอย และต้นสนแห่งแม่น้ําหมินเป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงความเชื่อที่เกี่ยวกับตํานานและศาสนาพุทธ 2) มิติวิถีชีวิตทิเบตแบบดั้งเดิม ที่ดินรกร้างเป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตแบบดั้งเดิมของชาวทิเบตจากการประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นการค้าขายทรัพยากรธรรมชาติ และภูเขาว่างเปล่าเป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงการพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนและการย้ายถิ่นของกลุ่มวัยรุ่นเพื่อประกอบอาชีพที่ตัวเมือง และ 3) มิติชาติพันธุ์ เห็ดสนเป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงการเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ทิเบตกับธรรมชาติ และฟ้าร้องเป็นรูปสัญญะที่สื่อความหมายถึงความขัดแย้งระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ทิเบตกับกลุ่มชาติพันธุ์ฮั่นในการแย่งชิงทรัพยากรธรรมชาติ การศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่า อาไหล (A Lai)ได้ใช้สัญญะทางนิเวศเป็นกลวิธีสําคัญในการถ่ายทอดความสัมพันธ์อันซับซ้อนระหว่างมนุษย์ ธรรมชาติ และวัฒนธรรมภายใต้บริบทของความเปลี่ยนแปลงทางสังคมและเศรษฐกิจ ทั้งยังสะท้อนถึงบทบาทของวรรณกรรมในการสร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน

This article aims to study ecological symbols that convey cultural meanings in literary work of A Lai, during 2017 to 2022.Concepts of symbols and cultural ecology are applied to analyze the studied works. Research findings are reported as a descriptive analysis. Three aspects of ecological symbols conveying cultural meanings are found, as follows. 1)An aspect of beliefs, burning fire is the symbol referring to beliefs in gods in the nature, forest and mountain spirits, and Golden Duck, the guardian god; Cordyceps is the symbol of beliefs in forest and mountain spirits; and Pine Tree of Min River is the symbol referring to legends and Buddhism. 2) An aspect of traditional Tibetan ways of life, the deserted land is the symbol conveying the changing of traditional Tibetan ways of life, from farmers to traders of natural resources; and the deforested mountain is the symbol of developing of community tourism and migrating of youths into cities for careers. 3) An aspect of ethnicity, Matsutake is the symbols connoting the changing relation between Tibetan ethnical groups with the nature; thunder storm is the symbol referring to natural resource conflicts between Tibetan ethnical groups with the Han tribal. From literary work studied of A Lai, it is observed that A Lai applies ecological symbols as key techniques to show complicated relationships between humans, the nature, and culture in the changing social and economic contexts. Also, the role of literature in creating awareness in balancing and sustainable living with the nature is reflected.