ผลของโปรแกรมการสร้างเสริมสมรรถนะแห่งตน ของผู้ดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง

Abstract

การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียวนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของผู้ดูแล ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในระยะก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมการสร้างเสริมสมรรถนะแห่งตนต่อการดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง และเพื่อศึกษาเปรียบเทียบสภาพร่างกายของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเกี่ยวกับปอดอักเสบและแผลกดทับ โปรแกรมการสร้างเสริมสมรรถนะแห่งตนของผู้ดูแลผู้ป่วยโรค หลอดเลือดสมองนี้พัฒนาโดยใช้ทฤษฎีการเรียนรู้ของแบนดูรา (Bandura) เกี่ยวกับแนวคิดการรับรู้สมรรถนะแห่งตน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองครั้งแรกที่เข้ารับการรักษาใน โรงพยาบาล จํานวน 10 ราย การดําเนินการวิจัยแบ่งเป็น 2 ระยะ ระยะที่ 1 ดําเนินตามโปรแกรม การสร้างเสริมสมรรถนะแห่งตน จํานวน 4 ครั้ง ครั้งละ 1-2 ชั่วโมง โดยการเยี่ยมบ้านติดต่อกัน 4 วัน ระยะที่ 2 เริ่มดําเนินการ 1 สัปดาห์ ภายหลังจําหน่ายผู้ป่วยออกจากโรงพยาบาลด้วยการเยี่ยมบ้านในสัปดาห์ที่ 1 และใช้วิธีการโทรศัพท์มือถือที่เป็นการสื่อสารผ่านภาพและเสียง (video calling) ในสัปดาห์ ที่ 2, 3 และ 4 หลังจากนั้น 28 วัน เยี่ยมบ้านเพื่อติดตามผลการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของผู้ดูแลและประเมินสภาพร่างกายของผู้ป่วย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ Wilcoxon signed rank test และใช้แบบประเมินสภาพร่างกายประเมินการเกิดปอดอักเสบและแผลกดทับ ผลการวิจัย พบว่า ผู้ดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองมีคะแนนการรับรู้สมรรถนะแห่งตนหลังการทดลองสูงกว่าก่อนการทดลอง ระยะติดตามผลสูงกว่าหลังการทดลองและก่อนการทดลองอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติที่ระดับ.01และการประเมินสภาพร่างกาย พบว่า ไม่พบอาการของปอดอักเสบและไม่มีแผลกดทับ การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่าควรนําโปรแกรมไปใช้ในการวางแผนพัฒนาสมรรถนะการดูแลตนเองของ ผู้ดูแลผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลต่อไป

The purposes of this one group quasi-experimental research was to investigate self-efficacy perception of caregivers caring for stroke patients before and after attending self-efficacy promotion program, and at the follow-up stage; and to compare the physical condition of stroke patients, focusing on pneumonia and bedsore. The self-efficacy promotion program based on Bandura’s theory was developed focusing on pneumonia and bedsore prevention. There were 10 caregivers of stroke patients who participated first time in this study. The experiment consisted of 2 stages. The first stage, of the program was delivered to the caregivers as home visits 4 times in 4 day, taking 1-2 hours at a time. The second stage started a week after the patients were discharged. The caregivers were approached through home visit on the first week by video calls once a week for 3 weeks; then home visit within 28 days afterward was performed for follow-up with in 28 day and the effects of the program were measured. Data were analyzed by using Wilcoxon signed rank test. The incidences for pneumonia and bedsore were assessed by using the Physical Examination Form. The results revealed that the scores of caregivers ’ perception on self – efficacy after attending the program was higher than before attending the program. After attending the program and follow-up scores were higher than before significantly by.01. For the physical condition assessments of the stroke patients at those 3 times of measurements, they had no pneumonia symptom and bedsore. The study suggested that the program should be applied in the development plan to enhance self-care ability and efficacy of caregivers in caring for stroke patients.