ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานของผู้สูงอายุในชุมชนที่มีโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

Abstract

การวิจัยเชิงพรรณนานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานของผู้สูงอายุในชุมชนที่มีโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุในชุมชนที่มีโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่เข้ารับการรักษาในคลินิกหมอครอบครัวตําบลตลาด อําเภอกระทุ่มแบนจังหวัดสมุทรสาคร ซึ่งมีการรับประทานยาตั้งแต่5 ชนิดขึ้นไปตามแผนการรักษาของแพทย์ จํานวน 127 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานและปัจจัยที่เกี่ยวข้องซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคเท่ากับ.77และ.94ตามลําดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์สเปียร์แมนผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง(M=1.98, SD= .35) ปัจจัยการรับรู้ประโยชน์ การรับรู้สมรรถนะของตนเอง อิทธิพลระหว่างบุคคลมีความสัมพันธ์ทางบวกกับพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (rs= .39, .45, .24, p< .01)ตามลําดับ ส่วนปัจจัยการรับรู้อุปสรรคมีความสัมพันธ์ทางลบกับพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานอย่างมีนัยสําคัญทางสถิติ (rs= -43, p< .01) ผลการวิจัยนี้สามารถนําข้อมูลไปจัดกิจกรรมสร้างเสริมพฤติกรรมของผู้สูงอายุให้มีพฤติกรรมการใช้ยาหลายขนานที่ถูกต้องและปลอดภัย

This descriptive research aims to study the factors relating to polypharmacy use behaviors among older persons with non-communicable diseases. The samples were 127 older persons with non-communicable diseases in the community who took more than 5 drugs and received medical treatment at the Primary Care Cluster (PCU)in Talat Sub-district, Krathum Baen District, Samut Sakhon Province. The research tool was a questionnaire on polypharmacy use behaviors and correlative factors having the Alpha Cronbach coefficient of .77and .94 respectively that were analyzed by statistical descriptive method and Spearman’s Rho correlation. The results reveal that polypharmacy use behaviors among the sample are at a moderate level (M=1.98, SD= .35).The factors of realization of benefits, self-care capacity, interpersonal influences, and situational necessity have positive statistical relations with poly pharmacy use behaviors (rs= .39, .45, .24, p< .01 respectively) whereas the realization of behavioral barriers has a negative statistical relation (rs= -43, p< .01). The results of the study can be applied to organize activities to promote proper and safe polypharmacy use behaviors among older persons.