การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะ : กรณีศึกษา เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิถีชีวิตและวิเคราะห์การสืบทอดและการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะ เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากเอกสารและภาคสนามด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มตัวอย่างจากกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะ เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร รวมทั้งสิ้น 25 คน นำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์และเสนอผลการศึกษาวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มชาติพันธุ์ลัวะในเขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร ยังคงสืบทอดวิถีชีวิตทางวัฒนธรรมตามที่บรรพบุรุษของตนปฏิบัติมาใน 4 ด้านสำคัญ ได้แก่ (1) ด้านการดำเนินชีวิตพบทั้งการแต่งกาย การใช้ภาษา อาหารการกิน การประกอบอาชีพ และการรักษาโรค (2) ด้านประเพณีพบทั้งประเพณีที่เกี่ยวกับชีวิตและประเพณีทางสังคม (3) ด้านความเชื่อและศาสนา (4) ด้านศิลปะและหัตถกรรมพื้นบ้าน โดยพบปัจจัยสำคัญที่ทำให้วิถีชีวิตทางวัฒนธรรมของคนกลุ่มนี้ดำรงอยู่ได้ 4 ประการ ได้แก่ ครอบครัว ชุ่มชน สมาคมลัวะ และเทคโนโยลีเพื่อการสื่อสารที่คนกลุ่มนี้นำมาใช้เผยแพร่วิถีชีวิตทางวัฒนธรรมของตนให้เป็นสื่อการเรียนรู้ของคนในกลุ่มเดียวกันและคนกลุ่มอื่นอย่างกว้างขวาง ส่วนการเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะพบว่ามาจากปัจจัยสำคัญ 4 ด้าน คือ การย้ายถิ่น การแต่งงานข้ามวัฒนธรรม การศึกษา และการพัฒนาของสังคมและเทคโนโลยีที่ส่งผลให้วิถีชีวิตบางอย่าง เช่น ที่อยู่อาศัย สูญหายไป ไม่พบในพื้นที่วิจัย วิถีชีวิตบางอย่างก็ผสมผสานหรือคล้อยตามวัฒนธรรมของคนในพื้นที่ เช่น ประเพณีงานศพ และวิถีชีวิตบางอย่าง เช่น ภาษา ความเชื่อ มีแนวโน้มที่จะสูญหายไป หากคนในกลุ่มนี้ไม่เห็นคุณค่า และไม่มีหน่วยงานใดเข้ามาสนับสนุนอย่างจริงจัง

This qualitative research aims to study ways of life of the lua triber, in Nong-kham district of Bangkok, and analyze the continuing and transforming of their ways. Research methodologies include documentary study and field-trip of in-depth interviewing of twenty-five informants from the lua triber in the studied area. Research findings are reported as a descriptive analysis.The study finds four aspects of ways of life, still continuing, of the lua triber, as the following. 1) Daily routines, including codes of dressing; communicative language; food; professions; and sickness treatments. 2) Traditions, dealing with the circle of life and social practices. 3) Beliefs and religion, and 4) art and crafts. For the continuing of stated ways of life of the Lua, four factors are found, including families; communities; the Luo Association and application of modern communicative technology for spreading their cultural ways of life, as learning materials, among their group and the others. For the transforming of their ways of life, four factors are found as well, including displacing; marriage to other cultural groups; education; and social and technological changes. Moreover, the study also notices some threats of disappearing of the studied Luo ways of life, including decaying of residences; adopting of neighboring culture, such as funeral, language, and beliefs. Without cooperation of stake holders, this cultural ethnic group studied is at risk.