การศึกษาเปรียบเทียบวัฒนธรรมชนเผ่าลีซอ : กรณีศึกษาชนเผ่าลีซอ จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย และชนเผ่าลีซอเขตปกครองตนเองนู่เจียง สาธารณรัฐประชาชนจีน

Abstract

งานวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบความเหมือนและความแตกต่าง ทาง วัฒนธรรม ของชนเผ่าลีซอในประเทศไทยและวัฒนธรรม ของชนเผ่าลีซอใน สาธารณรัฐประชาชนจีน โดยศึกษาเอกสารข้อมูลทุติยภูมิและปฐมภูมิจากการสัมภาษณ์ชาวลีซอไทยและจีนแล้วนำผลการวิเคราะห์ เรียบเรียงด้วยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ ชนเผ่าลีซอประเทศไทยเป็นชนเผ่าเดียวกับชนเผ่าลีซอในสาธารณรัฐประชาชนจีนซึ่งได้ อพยพย้ายถิ่นฐานมาจากมณฑลยูนนานเดินทางผ่านประเทศสหภาพพม่า แต่ด้วยความแตกต่างของ ภูมิศาสตร์ สภาพสังคมและสิ่งแวดล้อมรวมถึงกาลเวลาอันยาวนาน ด้วยปัจจัยดังกล่าวอาจทำให้ชาว ลีซอทั้งสองที่มีความเหมือนและแตกต่างกัน จากการศึกษาพบว่า วัฒนธรรมของชนเผ่าลีซอในประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาชนจีนในด้านอาหารการกิน การแต่งกายความเชื่อ และประเพณีมีทั้งความเหมือนและความแตกต่างไม่ว่าเป็นชาวลีซอไทยหรือชาว ลีซอจีนก็นิยมรับประทานโจ๊กข้าวโพดขนมข้าวเหนียวขนมข้าวโพด เป็นต้น นอกจากมีความเหมือน ก็มี ความแตกต่างได้แก่ ชาวลีซอไทยนิยมรับประทานเนื้อหมูดิบสับน้ำข้าวโพด แต่ชาวลีซอจีนไม่นิยม รับประทานด้านการแต่งกายผู้หญิงชนเผ่าลีซอไทยนิยมใส่เสื้อตัวยาวและกางเกงขาสั้นเพื่อทำงาน สะดวกแต่ผู้หญิงชนเผ่าลีซอจีนนิยมใส่เสื้อแบบสั้นและกระโปรงยาวเพื่อความอบอุ่น ส่วนความเชื่อ ของชาวลีซอไทยและชาวลีซอจีนแบ่งได้เป็น 2 ส่วนคือความเชื่อเกี่ยวกับบรรพบุรุษและความเชื่อ เกี่ยวกับศาสนาคริสต์ซึ่งเป็นความเชื่อของชาวลีซอที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานส่วนประเพณีต้องไปกับ ความเชื่อ ประเพณีของชาวลีซอที่มีความเชื่อเกี่ยวกับบรรพบุรุษมีทั้งความเหมือนและความแตกต่าง เช่น ชาวลีซอไทยและจีนห้ามก้าวข้ามที่ตั้ง3 ขา เป็นต้น ในงานศพชาวลีซอไทยผสมขี้หมูกับเขม่าใต้หม้อ มาถูหน้าและตัวของลูกหลาน แต่ชาวลีซอจีนไม่ทำกัน เป็นต้น แต่ประเพณีของชาวลีซอที่นับถือศาสนา คริสต์จะไม่มีความแตกต่าง เช่นพิธีงานแต่งงานชาวลีซอจีนจะมีพิธีกรรมไหว้ผี แต่ชาวลีซอไทยไม่นิยมทำ

This research aimed to study the Lisi tribal culture in Thailand and China by comparing cultures of both ethnic groups. The primary data were from the interview of Lisu people in Thailand and China while secondary data gathering from literature review. The data were analyzed using descriptive analysis. The Lisu tribe of Thailand is the same tribe as the Lisu in Chinam who migrated from Yunnan Province through Burma. With the difference of geography, social and environmental conditions, and with the long period of time, the Lisu in both countries have both similarities and differences as follows: Lisu cultures reflected on the similarities and differences of food, dress and beliefs. In term of food, both ethic groups had maize porridge, sticky rice dessert and Kuechapapa (corn dessert). However, there were also differences about what they had. Thai Lisu had raw chopped pork, corn juice, while Chinese Lisu would not have those foods. In term of dress, Lisu women in Thailand wore long shirts and shorts due to convenient working, wheras Lisu women in China wore short sleeve shirts and long skirts to keep warm. For the beliefs, the Lisu in Thailand and Chine can be divided into 2 parts: beliefs about ancestors and Christianity which have a long history in their groups. The traditions which have been with their beliefs were both similar and different. For example the Christian Lisu traditions of both groups were not different. Lisu in Thailand and China would not cross the three legs table. However, Thai Lisu funeral had their belief in mixing wit pigpoop with the bottom of the pot and rubbed on their children's faces, while the Chinese Lisu would not have this rite.