งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภาพสะท้อนสังคมไทย ปัญหาและแนวทางแก้ไขปัญหาสังคมไทยในนวนิยายเยาวชนรางวัลแว่นแก้ว พ.ศ. 2558-2561 จำนวน 9 เรื่อง และนำเสนอผลการวิจัยแบบพรรณนาวิเคราะห์ผลการวิจัยพบว่า นวนิยายเยาวชนรางวัลแว่นแก้ว พ.ศ. 2558-2561 ได้สะท้อนภาพสังคมไทยไว้ 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านวิถีชีวิตพบว่า สังคมชนบทจะแวดล้อมด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ วิถีชีวิตของคนเรียบง่าย ผูกพันใกล้ชิดกับธรรมชาติ ในขณะที่วิถีชีวิตของคนในสังคมเมืองจะแวดล้อมด้วยความเจริญทางวัตถุมีความรีบเร่งและแข่งขันกันสูง 2) ด้านความสัมพันธ์ของคนในสังคมพบว่า ผูกพันกันด้วยน้ำใจ ความสัมพันธ์ในครอบครัวเป็นแบบสายเลือด ความสัมพันธ์กับคนภายนอกเป็นไปตามหน้าที่ทางจริยธรรม ความสัมพันธ์กับสัตว์เลี้ยงในฐานะเพื่อนร่วมชีวิต และความสัมพันธ์กับธรรมชาติเป็นแบบพึ่งพาอาศัยกัน 3) ด้านการเมืองเป็นความขัดแย้งทางความคิดของคนรุ่นเก่าที่ต้องการให้ประชาชนอยู่ในกรอบที่รัฐกำหนด ห้ามโต้แย้ง ขณะที่คนรุ่นใหม่ต้องการอิสรภาพและแสวงหาทางเลือกที่ดีให้แก่ตัวเอง 4) ด้านวัฒนธรรมพบทั้งด้านมารยาท ประเพณี ความเชื่อ และค่านิยมไทย 5) ด้านคุณธรรมที่พบคือ ความพอเพียง การมีน้ำใจช่วยเหลือกัน ความกตัญญู คามอดทน และความมีเมตตาต่อกัน ส่วนด้านปัญหาและแนวทางแก้ไขปัญหาสังคมไทยพบ 4 ด้าน ได้แก่ 1) ปัญหาเยาวชน มีปัญหาทางจิตใจ การติดเกม การชอบแกล้งเพื่อน การลักขโมย การติดยาเสพติด และการตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์ แนวทางแก้ไข คือ พ่อแม่และบุคคลที่ใกล้ชิดต้องให้ความรัก ความอบอุ่นกับเยาวชน หาเวลาว่าง ทำกิจกรรมร่วมกัน 2) ปัญหาครอบครัว มีปัญหาระหว่างสามีกับภรรยา การเลี้ยงลูกแบบตามใจ ความยากจน และการหย่าร้างแนวทางแก้ไขคือ ชายหญิงที่จะใช้ชีวิตอยู่ร่วมกันต้องศึกษาดูใจกันให้ดีก่อนแต่งงาน เลี้ยงลูกด้วยเหตุผล รับผิดชอบครอบครัวร่วมกัน และมีความซื่อสัตย์ต่อกัน 3) ปัญหาเศรษฐกิจที่พบ คือ ความยากจนของครอบครัวแนวทางแก้ไข คือ ทุกคนในครอบครัวต้องช่วยกันหารายได้ การลดค่าใช้จ่ายโดยพึ่งปัจจัยยังชีพจากธรรมชาติ การสร้างมูลค่าจากสิ่งที่มีอยู่ และการหารายได้พิเศษเพิ่ม 4) ปัญหาสิ่งแวดล้อม มีการทำลายป่าไม้ การล่าสัตว์ป่า และการทำประมงที่ผิด แนวทางแก้ไข คือ การปลูกฝังค่านิยมการอนุรักษ์ป่าไม้ สัตว์ป่าให้แก่เยาวชนและการเพาะพันธุ์สัตว์น้ำทะเลชนิดต่าง ๆ นำไปปล่อยเพื่อคืนความสมบูรณ์ให้แก่ทะเลไทย
This research aimed to analyze reflections of Thai society, focusing on problems and solutions, in nine novels for young adults awarded Wankaew Award, during 2015 – 2018. Research findings were reported as a descriptive analysis.Five aspects of Thai society were reflected in the studied novels, as the following. 1) Ways of life – living in rural society was surrounded by rich nature; simple ways of life were close to the nature, while urban lifestyles engaged with modern materials, rush, and high competitiveness. 2) Relationships comprised of family blood relations; social and ethical roles relations; and fostering relations between humans and pets, and humans and the nature. 3) Politic – conflicts between old and young generations were shown. The elders were conformists, while the young required liberation and good choices for themselves. 4) Culture – various aspects, including social manners; traditions; beliefs; and Thai values, were reflected. 5) Moral, dealing with the self-sufficient principle; cooperativeness; gratefulness; tolerance; and compassion were shown.For problems and solutions, four areas were reflected, including: 1) Problems of teenagers consisted of psychological issues; addiction of online games; bullies among classmates; stealing; drugs; and pregnancies in teenagers. Suggested solutions referred to warm relationships and joined activities between parents and children. 2) Family problems included conflicts between husbands and wives; spoiled children by the parents; poverty; and divorces. True understanding of the couples before marriages; reasonable raising of children; sharing responsibilities of all family members; and cultivation of honesty were suggested solutions for stated problems. 3) Economic problems focused on poverty of the family. Cooperation of all family members in earning incomes; decreasing expenses by making uses of the nature; and adding values to possessed properties were proposed for solving mentioned economic problems. 4) Environmental problems included illegal uses of forest; wild animals; and fishery. Promotion of forests and wild lives preservation in adolescence and activities of bleeding and releasing aquatic animals to the sea were guided as the solutions.
