ปัจจัยทำนายความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้

Abstract

วิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพ และ 2) ศึกษาปัจจัยทํานายความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ จำนวน 166 คน ได้มาจากการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ 1) แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล 2) แบบสอบถามเกี่ยวกับด้านครอบครัว 3) แบบสอบถามเกี่ยวกับด้านสภาพแวดล้อม 4) แบบสอบถามเกี่ยวกับการเข้าร่วมกิจกรรมของชุมชน และ 5) แบบสอบถามเกี่ยวกับความรอบรู้ด้านสุขภาพ โดยผ่านการตรวจสอบเชิงเนื้อหาจากผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 ท่าน ได้ค่าอยู่ในช่วง .83-.88 และทดสอบความเชื่อมั่นของแบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพ 6 องค์ประกอบ คือ ทักษะด้านความรู้ ความเข้าใจได้ค่า KR 20 เท่ากับ .82 และทดสอบองค์ประกอบทักษะความรอบรู้การเข้าถึงข้อมูลสุขภาพ ทักษะการสื่อสาร ทักษะการตัดสินใจ การรู้เท่าทันสื่อการจัดการตนเอง โดยใช้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟ่าของครอนบาคเท่ากับ .82, .82, .84, .86 และ .88 ตามลําดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยเชิงพหุคูณแบบทีละขั้นตอน ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับพื้นฐานอยู่ในระดับปานกลาง (M=48.27, SD=8.88) จําานวนครั้งในการเข้าร่วมกิจกรรมชุมชนและรายได้สามารถทํานายความรอบรู้ด้านสุขภาพได้ร้อยละ 44.20 (R2=.442) การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะว่า พยาบาลหรือบุคคลากรในทีมสุขภาพควรให้ความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานอย่างเป็นระบบ และให้ผู้ป่วยมีปฏิสัมพันธ์กันมากขึ้นทุกครั้งที่ผู้ป่วยมาร่วมกิจกรรมชุมชน

This study aimed to the level of health literacy and investigating the factors predicting health literacy in the elderly with type 2 diabetes mellitus who cannot control their blood sugar levels. The purposively selected sample was 166 elderly people with type 2 diabetes mellitus who could not control their blood sugar levels from Bang Bo District, Samut Prakan Province. The instruments employed in the research were 1) personal information questionnaires, 2) family information questionnaires, 3) questionnaires on environment, 4) community participation questionnaires, and 5) health literacy questionnaires by the approval of test contents from five experts with a score in the range of .83 - .88 and reliability test of the questionnaire on 6 components of the health literacy questionnaires; the knowledge and understanding at KR 20 equal to .82 and Cronbach’s alpha coefficients of the access skill, community skill, self-management skill, decision skill and media literacy skill questionnaires equal .82, .82, .84, .86, and .88, respectively. Data analysis employed descriptive statistics and Stepwise multiple regression analysis. The findings revealed that the sample had basic health literacy (M=48.27, SD=8.88). The number of times they participated in community activities and their income could predict health literacy 44.2% (R2=.442). This study suggested that nurses or health team personnel should systematically inform patients about diabetes and have patients interact more with each other every time they attend a community event.