Abstract:
การศึกษาชุมชนเข้มแข็งกับการพึ่งพาตนเองของชุมชน กรณีศึกษาชุมชนในพื้นที่ จังหวัดชลบุรี มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาลักษณะชุมชนที่เข้มแข็ง 2. ศึกษาปัจจัยที่ทำให้ชุมชนเข้มแข็ง กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา คือ ชุมชนในพื้นที่จังหวัดชลบุรี และการศึกษาครั้งนี้ พบว่าสภาพความเป็นอยู่ของชุมชนที่ศึกษามีลักษณะร่วมกัน คือ สมาชิกในชุมชนมีความอบอุ่นภายในครอบบครัวมีลักษณะเกื้อกูลซึ่งกันและกัน เอื้ออาทรช่วยเหลือกัน ประชาชนมีสถานภาพทางเศรษฐกิจแบบพออยู่พอกัน ขณะเดียวกันก็พยายามพึ่งพาตัวเองให้มากที่สุด มีการใช้ทรัพยากรการผลิตอย่างคุ้มค่า ประชาชนมีงานทำ การอพยพย้ายถิ่นฐานมีน้อย ปัจจัยที่เกี่ยวกับการเสริมสร้างชุมชนให้เข้มแข็ง พบว่า ปัจจัยสำคัญ ซึ่งเป็นมูลเหตุของการรวมกลุ่ม ชุมชน คือ การที่บุคคลในชุมชน ประสบปัญหาร่วมกัน จึงรวมกลุ่มกันเพื่อแก้ปัญหา และหาทางออกที่ดีขึ้น โดยเริ่มจากเครือญาติ และขยายวงกว้างสู่สมาชิกอื่น ๆ ทั้งนี้ ระบบบริหารและการจัดการของกลุ่มจะมีโครงสร้าง และกำหนดหน้าที่ของคณะกรรมการฝ่ายต่าง ๆ อย่างชัดเจน มีระเบียย กฎ กติกา หรือข้อตกลงของกลุ่มอย่างเป็นทางการและไม่เป็นทางการ ปัจจัยที่เป็นตัวชี้วัดความเข้มแข็งของชุมชน ประชาชนในชุมชนต้องมีลักษณะดังต่อไปนี้ คือ คนในสังคมมีความกลมเกลียวเป็นเนื้อเดียวกัน คนในสังคมมีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน มีความเป็นอยู่เรียบง่าย การประนีประนอมในสังคม การมีความร่วมมือกันในสังคม การมีความรู้เรื่องกฎธรรมชาติ เห็นคุณค่าธรรมชาติ และอยู่ร่วมกับธรรมชาติ และมีการกระจายอำนาจในการตัดสินใจ
ดังนั้น จึงมีข้อเสนอแนะว่า ชุมชนจะมีความมั่นคง ทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมนั้น ทรัพยากรมนุษย์ในชุมชน เป็นปัจจัยที่สำคัญที่สุด ครอบครัวเป็นหน่วยแรก ที่จะวางพื้นฐานที่ดีงาม ให้สมาชิกในชุมชน ทุกหน่วยงานองค์กรในชุมชน จึงควรร่วมกันสร้างฐาน ขัดเกลา อบรมบ่มนิสัยให้สมาชิกในชุมชนมีความกลมเกลียวเป็นเนื้อเดียวกัน มีความเสมอภาคเท่าเทียมกัน มีความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย มีการประนีประนอม มีความร่วมมือกันในสังคม มีความกลมกลืนกับธรรมชาติ รู้เรื่องกฎธรรมชาติและมีการกระจายอำนาจในการตัดสินใจ
