การศึกษาภาพสะท้อนสังคมและวัฒนธรรมในนิทานพื้นบ้านของชนเผ่าน่าซีที่แปลเป็นภาษาไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์ประเภทเนื้อหาของนิทานและวิเคราะห์ภาพสะท้อนสังคมและวัฒนธรรมที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านของชนเผ่าน่าซีที่แปลเป็นภาษาไทย ขอบเขตของการวิจัย คือ ศึกษานิทานพื้นบ้านของชนเผ่าน่าซีในหนังสือรวมนิทานพื้นบ้านของชนเผ่าน่าซีของ MU LICHUN ทั้งหมด 124 เรื่อง ผลการวิจัยพบว่า นิทานพื้นบ้านในหนังสือรวมนิทานพื้นบานของชนเผ่าน่าซีของ MU LICHUN ทั้งหมด 124 เรื่อง สามารถแบ่งเนื้อหาออกเป็น 10 ประเภท ได้แก่ 1) นิทานอธิบายเหตุ 33 เรื่อง 2) นิทานชีวิต 21 เรื่อง 3) นิทานมหัศจรรย์ 16 เรื่อง 4) นิทานศาสนา 14 เรื่อง 5) นิทานประจำถิ่น 14 เรื่อง 6) นิทานสัตว์ 12 เรื่อง 7) นิทานปรัมปรา 8 เรื่อง 8) นิทานคติ 4 เรื่อง 9) มุขตลก 1 เรื่อง และนิทานเรื่องผี 1 เรื่อง ด้านภาพสะท้อนสังคมและวัฒนธรรมที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านของชนเผ่าน่าซีมี 4 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านชีวิตความเป็นอยู่ ชาวน่าซีส่วนใหญ่อาศัยอยู่ใกล้ชิดกับภูเขา แหล่งน้ำ มีชีวิตอย่างง่ายสบายพึ่งพาธรรมชาติ ชาวน่าซีส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา เลี้ยงสัตว์ ล่าสัตว์ และทอผ้า ชาวน่าซีเดินทางด้วยเท้า นอกจากนี้แล้ว ม้า เกี้ยว และเรือยังเป็นยานพาหนะของชาวเผ่าน่าซี 2) ด้านค่านิยม ชนเผ่าน่าซีเป็นกลุ่มที่มีความขยัน ความกล้าหาญ ความกตัญญู และรักความอิสระ 3) ด้านความเชื่อ ชนเผ่าน่าซีนับถือศาสนาตองปา ศาสนาพุทธ มีความเชื่อเรื่องเทพเจ้า โดยเฉพาะเทพเจ้าซู่และมีความเชื่อเรื่องทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว และมีความเชื่อเรื่องการเกิดใหม่ และ 4) ด้านประเพณี ประกอบด้วยประเพณีเกี่ยวกับการบรรลุนิติภาวะ ประเพณีงานแต่งงาน ประเพณีงานศพ และเทศกาลคบเพลิงของชนเผ่านาซี จากภาพสะท้อนสังคมและวัฒนธรรมที่ปรากฏในนิทานพื้นบ้านของชนเผ่าน่าซีทำให้คนในสังคมได้รู้จักวิถีชีวิต ความเชื่อ ประเพณี และวัฒนธรรมของชนเผ่าน่าซีที่มีเอกลักษณ์ของตน
This research aimed to study contents and analyze social and cultural reflections in folktales, Thai translated version, of Naxi tribes. One hundred and twenty-four folktales in the collection of Naxi tribes folktales by Mu Lichun were the scope of this study. The contents of one hundred and twenty-four Naxi tribes folktales by Mu Lichun could be stored into ten types, including 1) Pourquoi tales, thirty-three stories; 2) Realistic tales; twenty-one stories; 3) Wonder tales; sixteen stories; 4) Religious tales; fourteen stories; 5) Local tales, fourteen stories; 6) Animal tales, twelve stories; 7) Legendary tales, eight stories; 8) Moral tales, four stories; 9) Jokes, one story and 10) Ghost Tale, one story. For social and cultural reflections shown in Naxi tribes folktales, four areas were found, including 1) ways of life - Naxi tribes lived simple lives among mountains and rivers depeding on the nature; most of them were farmers, hunters, and weavers; they travelled by foot, sedan chairs, horse, or boats. 2) Values- Naxi tribes were diligent; grateful; and independent. 3) Beliefs-Naxi tribe believed in Dongba rite and Buddhism; they also worshipped gods, especially Shu God; Krama was the principle of their conducts; and reincamation was their basic thought. And 4) Traditions - Naxi tribes major traditions included ceremonied of maturity; wedding; funeral; and the torch festival. All stated social and cultural reflections well contributed knowledge and understanding of the Naxi tribes.
