泰中文学作品中传统习俗的对比研究 ——以《四朝代》和《京华烟云》为例

Abstract

วรรณกรรมเรื่อง "สี่แผ่นดิน" ของ คึกฤทธิ์ ปราโมช จากเมืองไทย และเรื่อง "ตระกูลใหญ่ในม่านเมฆ" ของหลินอวี่ถังจากชาติจีน ต่างเป็นงานประพันธ์ที่มีชื่อเสียงและใกล้เคียงวรรณกรรมสมัยใหม่ อีกทั้งยังมีสถานะสำคัญเป็นอย่างมากในแวดวงวรรณกรรมสมัยใหม่ของทั้งสองประเทศ นวนิยายทั้งสองเรื่องเป็นวรรณกรรมที่ควรอ่าน เพื่อศึกษาและทำความเข้าใจด้านวัฒนธรรมในประวัติศาสตร์สมัยใหม่ของไทยและจีน โดยอาศัยหลักการของการศึกษาแขนงวิชาต่างๆ เช่น การศึกษาทางชาติพันธุ์วิทยา มนุษยศาสตร์ นิรุกติศาสตร์ การศึกษาด้านประเพณีพื้นบ้าน ด้านประวัติศาสตร์ ด้านวรรณกรรม ด้านศาสนา และด้านสังคมศาสตร์ เป็นต้น ผู้เขียทำการวิเคราะห์เจาะลึกสภาพแวดล้อมและสังคมของเบื้องหลังเรื่องราวนวนิยายทั้งสองเรื่อง ที่สะท้อนออกมาทางขนบธรรมเนียมและจารีตประเพณี ทำให้เราเข้าใจงานประพันธ์ทั้งสองเรื่องได้อย่างถูกต้องแม่นยำยิ่งขึ้น ยิ่งได้ทำการศึกษาเปรียบเทียบในด้านจารีตประเพณีของงานเขียนดังกล่าว ก็ยิ่งทำให้เข้าใจมากขึ้น ถึงความเหมือนและความแตกต่างในการดำรงชีพของผู้คน วัฒนธรรมและประวัติศาสตร์สมัยใหม่ของไทยและจีน ทำให้การศึกษาวิเคราะห์วรรณกรรมที่มีคุณค่าทางวัฒนธรรมร่วมกันของประเทศเพื่อนบ้านทางซีกโลกตะวันออกทั้งสอง มีความหมายที่สำคัญยิ่งขึ้น ซึ่งจะช่วยส่งเสริมการแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม อีกทั้งเชื่อมสัมพันธภาพให้มีคุณค่าลึกซึ้งตลอดไป วรรณกรรมทั้งสองเรื่องต่างได้บรรยายถึงตัวละครมากหน้าาหลายตา เรื่องราวการเกิดแก่เจ็บตายของตัวละครเหล่านั้น เป็นเค้าโครงสำคัญของงานประพันธ์ทั้งสองเรื่อง ซึ่งได้ปรากฏให้เห็้นในความหลากหลายของขนบธรรมเนียมประเพณีของวรรณกรรม เท่าที่สืบค้นได้มีเพียง หลี่เซียวเซียว นักศึกษาของมหาวิทยาลัยหัวเฉียวรุ่นปีการศึกษา 2553 ได้เขียนเกี่ยวกับภาพลักษณ์ของสตรีเพศเชิงเปรียบเทียบเท่านั้น ทว่าในการวิเคราะห์เปรียบเทียบทางด้านของจารีตประเพณี ยังไม่เป็นที่ปรากฏ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ จึงเป็นการกรุยทาง เพื่อเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้ที่สนใจศึกษาเพิ่มเติมต่อไป วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ได้ใช้แนวเรื่องการเกิดแก่เจ็บตายเป็นหลัก ศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบขนบธรรมเนียมของมารยาทสังคม ประเพณีการแต่งงาน พิธีศพและการกราบไหว้บูชา เป็นต้น ทั้งนี้ โดยเน้นที่ความเหมมือนและความแตกต่าง อีกทั้งวิเคราะห์ถึงสาเหตุความเป็นมาเป็นสำคัญ ในการศึกษาจารีตประเพณีแต่ละด้าน จะทำการวิเคราะห์ประเพณีนิยมไทยจากวรรณกรรมไทย เป็นอันดับแรก แล้วค่อยต่อด้วยการวิเคราะห์ประเพณีนิยมจีนจากวรรณกรรมจีนเป็นอันดับต่อมา จากนั้นจึงเริ่มดำเนินการวิเคราะห์เปรียบเทียบทั้งสองส่วน

"Four Reign" by Kukrit Pramoj and "Moment in Peking" by Lin Yutang are renowed literary works in modern literature of Thailand and China in sequence. These two works are required reading literary works if one expects to understand modern history and culture of Thai and Chinese. By using the theory of ethnology, linguistics, folklore, history, philology, relision, and sociology would enable us to understand these two literary works correctly. Moreover, parallel study in comparative literature was employed to compare traditional custom of China and Thailand, which would result in better understanding modern history, culture, and people's living standard of these two countries. Furthermore, it is meaningful for anglicizing common cultural values of these two neighbours eastern country, which would promote cultural exchange, deepen the contacts between the two countries. Both of these two literary works have portrayed plenty of characters, and sickness and death was the important part and parcel of the literary works, various traditional custome was unfloded. At present, the studies in comparing these two navels are still rare. There is only a study of Huaqiao University's graduate, names Li Xiaoxiao, who used to write about the female characteristic in a comparison manner, but comparison on traditional balues is so far not available. This paper tried to compare, it hoped that the paper would broach the subject. Through comparing adult ceremony custom, marriage customs, and funeral and sacrifice customs of these two literary works, this paper aimed in analysis the differences and similarities of China and Thailand, as well as the caused cause. Additionally, Thai traditions were summarizef from Thai literatures, then follow by the summary of traditions from Chinese literatures, lastly compared them.

克立·巴莫的《四朝代》和林语堂的《京华烟云》分别是泰中两国近现代文学中地位十分重要的名著，是了解泰中近代历史文化必读的文学作品。借助民族学、语言学、民俗学、历史学、文献学、宗教学、社会学等学科的理论方法，从这两部小说中反应的传统习俗，透视小说故事背后的环境和社会，可以帮助我们正确地理解这两部作品。运用比较文学的平行研究方法对对两部作品传统习俗方面进行比较研究，可以更好的了解泰中两国近现代历史、文化、人民生活的异同，对探析作为近邻的两个东方国家文学的共同文化价值有重要意义，对促进两国文化交流、加深两国交往具有重要价值。

两部作品各自刻画了众多的人物形象，他们的生老病死是小说情节的重要组成部分，丰富多彩的传统习俗也是在他们身上得以展演。目前，对这两部作品进行比较研究的还不多，目前发现的仅有华侨大学 2011届研究生李霄霄写的关于女性形象的比较，而就传统习俗方面进行比较研究的还没有，本文进行尝试，以抛砖引玉。本文按生老病死这条主线，从两部作品成人礼习俗、婚姻嫁娶习俗、丧葬祭祀习俗等进行比较，分别探讨其异同，分析其缘由。对每一项习俗，先结合泰国作品论述泰国的传统习俗，再结合中国作品论述中国的传统习俗，之后才将两者进行比较分析。