语料库视野下的现代汉语动物代表词义项分布及其对外汉语教学策略研究——以“鱼、蛇、虫、龟”为例

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ ได้ยกคำว่า "ปลา" "งู" "หนอน" "เต่า" มาเป็นตัวอย่างในขั้นพื้นฐาน คลังคำศัพท์ได้ประยุกต์ใช้วิธีกรณีศึกษา ได้ศึกษาการจำแนกความหมายของคำว่า "ปลา" "งู" "หนอน" "เต่า" หลังจากได้นำมาเปรียบเทียบกับสถานการณ์ในการจำแนกความหมายของคำ "ปลา" "งู" "หนอน" "เต่า" ในพจนานุกรมคำศัพท์ภาษาจีนปัจจุบัน (พิมพ์ครั้งที่ 6) แล้วได้ผลสรุปว่า พจนานุกรมคำศัพท์ภาษาจีนปัจจุบัน (พิมพ์ครั้งที่ 6) เก็บรวบรวมความหมายของ 4 คำยังไม่สมบูรณ์ ดังเช่น คำว่า "ปลา" ยังมีสองหน่วยความหมายที่ไม่ได้เก็บรวบรวมไว้ การวิจัยครั้งนี้ ได้ประกอบด้วยเจ็ดส่วน ส่วนบทนำได้บรรยายถึงความเป็นมาของปัญหา ความสำคัญของปัญหา วิธีการวิจัย และผลการวิจัยที่เกี่ยวข้อง จากการอ้างอิงในพจนานุกรมภาษาจีนสมัยใหม่ ฉบับที่ 6 ได้แจกแจงผลการวิจัยที่เกี่ยวข้องและความหมายของคำว่า "ปลา" "งู" "หนอน" "เต่า" ในพจนานุกรมทั้งหมด 4 เล่ม ส่วนที่ 2,3,4 และ 5 เป็นส่วนสำคัญของการวิจัย ได้บรรยายถึงการดำเนินการได้รับข้อมูลและการสร้างคลังข้อมูล และได้วิเคราะห์การจำแนกความหมายของคำว่า "ปลา" "งู" "หนอน" "เต่า" ส่วนที่ 6 ของการวิจัยได้ออกแบบแผนการสอนสำหรับคำว่า "ปลา" "งู" "หนอน" "เต่า" ส่วนสุดท้ายของการวิจัยได้สรุปผลการวิจัยและการให้ข้อเสนอแนะ ในขั้นพื้นฐานการวิจัยครั้งนี้ ยังได้ปรากฏว่าการรวบรวมและจัดเรียงพจนานุกรมรวมกับการประยุกต์ใช้คลังข้อมูลภาษา สามารถทำให้พจนานุกรมสมบูรณ์มากขึ้น เพราะฉะนั้น ควรนำเทคนิคการรวบรวมพจนานุกรมโดยรวมกับคลังข้อมูลภาษามาปฏิบัติจริงอย่างเร็ว การจัดการรวบรวมพจนานุกรมอย่างสมบูรณ์จะมีความช่วยเหลือแก่นักศึกษาต่างชาติที่เรียนภาษาจีน และยังทำให้เนื้อหาหลักสูตรที่ครอบคลุมมากขึ้นในการเรียนการสอนสำหรับครูผู้สอนภาษาจีนสำหรับชาวต่างชาติ

With more and more mature an d perfect development of corpus technology, the dictionary compilation using with corpus technology has also become more common. This paper is based on corpus technology, by way of case study, and using the modern Chinese words "fish, snake, worm, turtle" as examples. With the method what combination qualitative and quantitative, studying the meaning distribution of "fish" and after contrasting with "fish" of "Modern Chinese Dictionary" (Sixth Edition), we got that the meaning of "fish" in "Modern Chinese Dictionary" (Sixth Edition), we got that the meaning of "fish" in "Modern Chinese Dictionary" (Sixth Edition) is not completed. In addition to the 2 meanings in "fish" in "Modern Chinese Dictionary" (Sixth Edition) has been included, there are another 2 new meanings of "fish". This paper consists of seven parts. The first part mainly discuss the direction of research, the significance, and the research results at home and abroad. The second, third, forth and fifth parts are mainly to study the meaning Distribution of modern Chinese words "fish, snake, worm, turtle". It compares the meanings of "fish, snake, worm, turtle" in various domestic and foreign dictionaries. Then describes how to obtain the corpora from corpus, and analyzed the technical problems such as how to establish a database on the corpus. The sixth part is the teaching method in teaching Chinese as a foreign language of using the modern Chinese words "fish, snake, worm, turtle" as examples. The seventh part is the last part is the conclusion, pointing out the innovations and shortcomings. The author thinks that combining the corpus technology with dictionary compilation can make the dictionary more scientific and completed. Therefore, we should combine the corpus technology with dictionary compilation as soon as possible.

随着语料库技术的 越来越成熟和完善，利用语料库技术进行词典编纂也变得更加普遍。本文就是在语料库的基础上，以个案研究的方式，以现代汉语“鱼、蛇、虫、龟”四个词为例，采用定性与定量相结合的方法，对现代汉语“鱼、蛇、虫、龟”的义项分布进行了研究。并通过与《现代汉语词典》（第6版）中的“鱼、蛇、虫、龟”对比之后，得出《现代汉语词典》（第6版）中“鱼、蛇、虫、龟” 四个词的义项收录并不完全的结论。例如：“鱼”在《现代汉语词典》（第6版）中除了已收录的 2 个义项外，还有另外的 2 个新义项。

本论文共分为由七大部分。第一部分是绪论。主要论述了本课题的研究方向、研究意义、研究方法，以及国内外已有的研究成果，并以《现汉》第6版作为参照，对四本汉语字典对“鱼、蛇、虫、龟”的释义进行比分析。第二、三、四、五部分，分别具体描述了如何获取语料库中的语料和如何建立数据库对语料进行分析等技术性问题，对现代汉语“鱼、蛇、虫、龟”的义项分布进行研究。第六部分针对“鱼、蛇、虫、龟”四个动物词设计出相应的教学策略。最后一部分对全文进行了总结，指出文章的可取和不足之处。

在此基础上，本文认为，语料库技术和词典编纂的结合可以使词典更加科学，义项收录更加完整。因此，运用语料库技术进行词典的编纂需尽快应用于实际当中。并且《现汉》的全面收义将对外国学生学习汉语有很大帮助，也为从事对外汉语的教师在针对动物词的教学上有了更丰富的教学内容。