บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ภาพแทนหญิงไทยในละครข้ามภพ พ.ศ. 2551-2566โดยศึกษาตัวละครหญิงที่มีสถานภาพต่าง ๆ ทั้งในสังคมอดีตและสังคมปัจจุบัน และใช้ทฤษฎีภาพแทนเป็นหลัก ผลการวิจัยพบว่า ภาพแทนหญิงไทยในสังคมอดีตกับสังคมปัจจุบันมีทั้งความเหมือนและความแตกต่าง รวมถึงปรากฏภาพแทนของหญิงไทยเฉพาะยุคสมัย ภาพแทนหญิงไทยที่เหมือนกันทั้งในสังคมอดีตและสังคมปัจจุบัน คือ ภาพแทนหญิงไทยที่เป็นบุตรหลานที่มีความกตัญญู เชื่อฟังคำสั่งของผู้ใหญ่ และบุตรหลานที่ฝ่าฝืนคำสั่งของผู้ใหญ่ ภาพแทนที่เป็นภรรยา มีทั้งภาพแทนภรรยาผู้ที่เอาใจใส่สามี รับใช้สามีอย่างครบถ้วน และภาพแทนของภรรยาผู้สร้างปัญหาทำให้สามีเดือดร้อน ภาพแทนที่เป็นมารดา มารดาเป็นผู้ที่เอาใจใส่บุตรหลานเข้าใจความคิดและพฤติกรรมของบุตรหลาน และภาพแทนของมารดาที่บังคับให้บุตรหลานทำตามความคิดของตัวเอง ภาพแทนที่เป็นหญิงโสดหญิงโสดที่มีความเมตตาและเรียบร้อย ภาพแทนหญิงไทยที่แตกต่างกันระหว่างสังคมอดีตและสังคมปัจจุบัน คือ ภาพแทนที่เป็นหญิงโสด ซึ่งหญิงโสดในสังคมไทยอดีตเป็นผู้ที่มีความสามารถในการทำงานบ้านงานเรือน แต่หญิงโสดในสังคมปัจจุบันไม่จำเป็นต้องรู้จักทำงานบ้านงานเรือน พวกเขาได้รับโอกาสในการศึกษาจนมีความรู้ความสามารถหลากหลาย และหญิงโสดในสังคมปัจจุบันยังเป็นกลุ่มคนที่มีความกล้าหาญและพึ่งพาตัวเอง ส่วนภาพแทนหญิงไทยเฉพาะยุค คือ หญิงไทยในสังคมอดีตยังมีภาพแทนที่เป็นเจ้านายกับบ่าว ซึ่งภาพแทนหญิงไทยที่เป็นเจ้านาย คือ เป็นผู้ที่น่าเกรงขามและมีความสามารถในการควบคุมงานต่าง ๆ ภาพแทนหญิงไทยที่เป็นบ่าว มีทั้งบ่าวที่เชื่อฟังคำสั่งของเจ้านายอย่างเคร่งครัดรับใช้กับเจ้านายอย่างครบถ้วน และบ่าวที่ทำงานนอกเหนือคำสั่งส่วนหญิงไทยในสังคมปัจจุบันมีภาพแทนที่เป็นหญิงสาวประกอบอาชีพนอกบ้าน และเป็นผู้ที่ทุ่มเทและมีความรับผิดชอบในการทำงาน และฝ่าฝืนกฎระเบียบของงาน
This article aims to analyze the representations of Thai women in time-travel drama series from 2008 to 2023 A.D., by studying different statuses of female characters in both past and present societies and principally uses the theory of representation. The findings show that the representations of Thai women in the past and the present societies have both similarities and differences, also representations of female characters in a particular aspect are noted. For the observed representations that are the same in both past and present societies, the following four statuses are noticed: 1) representations of grateful, obedient daughters and/or granddaughters and vice versa, 2) representations of caring, attentive wives and troublesome wives, 3) representations of devoted, understanding mothers and forceful, autocratic mother, and 4) representations of compassionate, gentle single women. For the different representations of Thai women in both past and present societies, statuses of single women are clearly distinguished. Single women in the past were mainly efficient housekeepers, while single women in the present are well-educated, not focused on household affairs, and they are brave and independent. Regarding representations of Thai women in particular aspects, in the past they are shown in a relationship of masters and servants. When they are mistresses, Thai women are respectful and efficient rulers. When they are maids, some are very faithful and obedient to their masters, while others are rebellious. In the present society, representations of Thai women show professional, devoted officers who are responsible for their careers, as well as challenging the rules.
