งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพในการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคของเจลล้างมือผสมสารสกัดจากพืชสมุนไพร 4 ชนิด คือ มะกรูด ตะไคร้หอม ชาเขียว และกระชายดำ โดยทำการสกัดพืชสมุนไพรด้วยเฮกเซน ไดคลอโรมีเทน และเมทานอล จากนั้นนำสารสกัดที่ได้มาทำการทดสอบประสิทธิภาพในการยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียก่อโรค จำนวน 5 สายพันธุ์ คือ Bacillus cereus, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, S. epidermidis และ Salmonella Typhimurium ด้วยวิธี Agar well diffusion โดยการใช้ยาแอมพิซิลินเป็นสารมาตรฐาน พบว่าค่าความเข้มข้นที่ต่ำที่สุดที่มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อของสารสกัดชั้นเมทานอลและไดคลอโรมีเทนมีค่าอยู่ระหว่าง 156.25-1,250 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร และความเข้มข้นที่ต่ำที่สุดที่มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อมีค่าอยู่ระหว่าง 625-2,500 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ทั้งนี้ค่าความเข้มข้นที่ต่ำที่สุดที่มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อของสารสกัดจากมะกรูดและกระชายดำของชั้นไดคลอโรมีเทนที่สามารถยับยั้งการเจริญของ B. cereus, S. aureus และ S. epidermidis มีค่าเท่ากับ 312.5 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร สำหรับสารสกัดจากตะไคร้หอมและชาเขียวของชั้นเมทานอลสามารถยับยั้งการเจริญของ B. cereus ที่ค่าความเข้มข้นที่ต่ำที่สุดที่มีฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญของเชื้อเท่ากับ 156.25 และ 312.5 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ อย่างไรก็ตามจากการศึกษาประสิทธิภาพในการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคของเจลล้างมือผสมสารสกัดจากพืชสมุนไพร 4 ชนิด ภายหลังจากการเก็บรักษาเจลล้างมือเป็นเวลา 28 วัน พบว่าฤทธิ์ในการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคลดลงเพียงเล็กน้อย
The objectives of this research were to study on the extraction of traditional herbals and to evaluate the antimicrobial activity of hand cleansing gel mixed with 4 types of materials extracted from natural. Leech lime (Citrus hystrix DC), Citronella grass (Cymbopogon winterianus Jowitt.), Green tea (Camellia sinensis) and Black galingale (Kaempferia parviflora Wall. Ex Baker) were extracted with hexane, dichloromethane and methanol. Then, the natural extracts were tested for the antimicrobial activities against 5 pathogenic bacteria, Bacillus cereus, Escherichia coli, Staphylococcus aureus, S. epidermidis and Salmonella Typhimurium using agar well diffusion assay. This assay, ampicilin was used as a standard drug. Minimum inhibitory concentration (MIC) of methanolic and dichlorometanolic extracts was between 156.25-1,250 µg/ml and minimum bactericidal concentration (MBC) of methanolic and dichlorometanolic
extracts was between 625-2,500 µg/ml. However, it was found that MIC of the dichlorometanolic extract from Leech lime and Black galingale against B. cereus, S. aureus and S. epidermidis was 312.5 µg/ml. The methanolic extracts from Citronella grass and Green tea had the ability to inhibit the growth of B. cereus at MIC of 156.25 and 312.5 µg/ml, respectively. Result showed that the antimicrobial activity of hand cleansing gel mixed with materials extracted from natural is slightly decreased with a limited shelf life of 28 days.
