การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสบการณ์การดูแลเท้าของทหารที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะแทรกซ้อนที่เท้า ที่เข้ารับการรักษาที่คลินิกเบาหวานโรงพยาบาลค่ายพ่อขุนผาเมือง ทหารผู้เข้าร่วมการวิจัยครั้งนี้มีจำนวนทั้งสิ้น 10 ราย ทหารเหล่านี้ได้รับการคัดเลือกแบบเจาะจง ตามที่เกณฑ์ที่กำหนด ดังนี้ เป็นทหารที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะแทรกซ้อนที่เท้า อย่างน้อย 1 อาการ ได้แก่ อาการขาเท้า อาการปวดที่เท้าโดยอาจปวดขณะเดิน และ/หรือ ขณะพัก การรับรู้ความรู้สึกต่างๆ ที่เท้าลดลง การมีแผลที่เท้า ความผิดปกติของรูปร่างเท้า สามารถสื่อสารด้วยภาษาไทย และยินดีเข้าร่วมการวิจัย เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่ วันที่ 19 พฤษภาคม-30 กันยายน พ.ศ. 2557 โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม การบันทึกภาคสนาม และวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยจำแนกเป็น 4 ประเด็นหลัก ดังนี้ 1) การรับรู้เมื่อมีความผิดปกติเกิดขึ้นที่เท้า ประกอบด้วย 4 ประเด็นรอง ได้แก่ 1.1) อาการ และอาการแสดงของความผิดปกติที่เท้า 1.2) สมรรถนะของการเป็นทหารลดลง 1.3) ขาดความมั่นใจในการดูแลเท้า และ 1.4) รู้สึกเป็นภาระของครอบครัว 2) การดูแลเท้า ประกอบด้วย 5 ประเด็นรอง ได้แก่ 2.1) การป้องกันการเกิดแผลที่เท้า 2.2) การส่งเสริมการไหลเวียนเลือดที่เท้า 2.3) การดูแลรักษาบาดแผลที่เท้า 2.4) การค้นหาความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับเท้า และ 2.5) การบรรเทาอาการปวด และชาที่เท้า 3) ปัญหาในการดูแลเท้า ประกอบด้วย 4 ประเด็นรอง ได้แก่ 3.1) ความรับผิดชอบในหน้าที่ 3.2) รองเท้าคอมแบท 3.3) การรักษาเท้าไม่ต่อเนื่อง และ 3.4) ไม่สามารถตรวจเท้าได้ 4) ความต้องการความช่วยเหลือในการดูแลเท้าประกอบด้วย 4 ประเด็นรอง ได้แก่ 4.1) รองเท้าคอมแบทที่ตัดพิเศษเฉพาะทหารที่ป่วยเป็นเบาหวาน 4.2) คู่มือการดูแลเท้าสำหรับทหารที่เป็นเบาหวาน 4.3) จัดกิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้กับผู้มีประสบการณ์การดูแลเท้าและ 4.4) การดูแลต่อเนื่องที่บ้านจากบุคลากรทางการแพทย์ ผลการศึกษาครั้งนี้ สามารถใช้เป็นแนวทางในการพยาบาล เพื่อส่งเสริมการดูแลเท้าของทหารที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะแทรกซ้อนที่เท้า ได้ตรงตามความต้องการ และปัญหาที่แท้จริงของทหาร นอกจากนี้ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับผู้ป่วยทหาร สามารถนำผลการวิจัยไปพัฒนาแนวทางการดูแลเท้าผู้ป่วยทหารที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มีภาวะแทรกซ้อนที่เท้าได้
This qualitative research aimed to study the experience of the foot care in type 2 diabetes mellitus soldiers with foot complications, who were treated at the diabetes mellitus clinic in the Pho Khun Pha Mueang Camp Hospital. Ten soldiers were recruited by the method of purposive sampling. The criterias of the participants consisted of being diagnosed with type 2 diabetes mellitus, having one of any foot complications, for instance foot numb, foot pain, foot ulcer, and foot deformities, speaking Thai, and willing to join in this study. Data were collected from 19 May 2014 to 30 September 2014 by In-depth interviewing, non-participant observation, and field note. Data were analyzed by using content analysis. The results were found into 4 themes. First theme was perceiving when foot abnormal occured, which consisted of four categories such as signs and symptoms of foot abnormal, decreasingly soldiers competent, lacking in confidence of foot care and feeling burden of the family. Second theme was foot care, which consisted of prevention of foot ulcers, promotion blood circulation at foot, wound care at foot, and searching for any abnormal occurrence at foot, and relieves pain and numbness. Third theme was the problem in foot care, which consisted of resonsibility on duty, combat boot, uncontinuous foot treatment, and inability to foot examination. Final theme was the demand in assisting of foot care, which consisted of special combat boot cutting for diabetes mellitus soldiers,diabetes foot care manual for the soldiers, activity arrangement on learning and sharing with foot care expert, and continuous home care form health care team. The results of this study could be used as a nursing guideline for promoting type 2 diabetes mellitus soldiers with foot complications as their needs and their real problems. Furthermore, any units, which have involved with soldiers patients with diabetes mellitus, could apply this research results in order to develop the care guideline for type 2 diabetes mellitus solidier with foot complications.
