Cryptococcus neoformans เป็นยีสต์ที่พบปนเปื้อนในมูลสัตว์ปีก ก่อให้เกิดโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ เชื้อมีคุณสมบัติที่แตกต่างจากเชื้อยีสต์ก่อโรคชนิดอื่นคือการสร้างเอนไซม์ฟีนอลออกซิเดสซึ่งเปลี่ยนสารประกอบฟีนอลิกเป็นรงควัตถุสีน้ำตาล-ดำ เนื่องจากพืชสวนครัวไทยหลายชนิดมีสารประกอบฟีนอลิก ซึ่งอาจนำมาประยุกต์ใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารสำหรับตรวจการสร้างรงควัตถุสีน้ำตาล-ดำของเชื้อ การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาอาหารที่ผสมน้ำสกัดกะเพราแดงและโหระพา (ก้านและใบ) สำหรับตรวจคัดกรองเชื้อ C. neoformans โดยเพาะเลี้ยงเชื้อ C. neoformans 2 สายพันธุ์ผสมกับมูลนกพิราบ และ C. neoformans 2 สายพันธุ์ ผสม Candida albicans กับมูลนกพิราบ บนอาหารผสมน้ำสกัดใบกะเพราแดง น้ำสกัดก้านกะเพราแดง (RHBS; leaves, stalk) น้ำสกัดใบโหระพา และน้ำสกัดก้านโหระพา (SBE; leaves, stalk) ในที่มืด ที่อุณหภูมิห้องเป็นเวลา 3-5 วัน ผลการศึกษาพบว่า เชื้อ C. neoformans มีโคโลนีสีน้ำตาล-ดำบนอาหารทุกชนิดภายในเวลา 3 วันในขณะที่ C. albicans ไม่สร้างสีน้ำตาล-ดำ สรุปว่าอาหารทั้ง 4 ชนิดสามารถนำมาใช้เป็นอาหารตรวจคัดกรอง C. neoformans เบื้องต้นได้
Cryptococcus neoformans can be contaminated in avian dropping and it’s a causative agent of meningitis. The melanin pigment production by their phenoloxidase activity on phenolic compound is a distinctive property of the C. neoformans. Many Thai vegetables contain phenolic compounds which may be applied to be a medium composition for melanin pigment detection. This study aimed to develop screening media for C. neoformans from red holy basil, and sweet basil (stalk, leaves) extracts for the melanin pigment production. Two strains of C. neoformans were mixed with pigeon droppings and two strains of C. neoformans were mixed with Candida albicans and pigeon droppings and further cultured on red holy basil extract (RHBS; stalk, leaves) agar and sweet basil extract (SBE; stalk, leaves) agar for 3-5 days in the dark at room temperature. The results revealed that 2 isolates of C. neoformans showed melanin pigment colonies whereas C. albicans were non-pigmented colonies on all media in 3 days. In conclusion, RHBE agar and SBE were suitable media for the presumptive screening media of C. neoformans.
